بیماری آنتریک نکروتیک در طیور چیست ؟
بازدیدها : 2260 بازدیدبیماری آنتریک نکروتیک یا (ورم روده، تورم نکروتیک )،نوعی بیماری انفرادی در ماکیان و بوقلمون است. این بیماری جزء بیماری های مهم و شایع در گله های طیور به شمار میرود که از نظر اقتصادی سبب ایجاد خسارات جبران ناپذیری می شود.
برای پیش گیری از بروز این بیماری باید درصدد راهی بود ما در این مقاله سعی داریم علت ظهور این بیماری، راه های تشخیص و درمان آنتریک نکروتیک را به طور کامل بیان کنیم.
بررسی آنتریک نکروتیک در طیور
اولین بار در سال ۱۹۶۱ در کشور انگلستان بیماری آنتریک نکروتیک کشف شد از آن زمان تا کنون ۴۰ سال بیشتر میگذرد و این بیماری در اکثر کشور ها در طیور گوشتی دیده شده است. آنتریک نتروتیک علل عمده افزایش تلفات و کاهش رشد و خیس شدن بستر در نیمچه های گوشتی میباشد.
با وجود اینکه بعضی از کشور ها در گله های گوشتی ابتلاء به این بیماری را ۴۰ درصد گزارش کردند اما از آن جایی که این بیماری در بعضی طیور به صورت خفیف بوده و بدون تشخیص وارد بازار شدند لذا تعیین دقیق اینکه چند درصد به این بیماری مبتلا میشوند و هزینه در مان و خسارات ناشی از این بیماری چقدر خواهد بود به درستی مقدرور نمیباشد.
عامل بیماری
(Clostridium perfringens) کلوستریدیوم پرفرین جنس نام باکتری بیهوازی گرم مثبت هاگدارمیباشد که عامل بیماری تورم نکروتیک روده است نام قبلی این باکتری کلوستریدیومولشای (C.welchi) بوده این باکتری در شرایط معمولی همواره به تعداد کم در دستگاه گوارش بیشتری از پرندگان یعنی چینه دان، سنگدان، پیش معده و رودهها وجود داشته و قدرت بیماریزایی ندارد. در محیط خارج از پرنده، کلوستریدیومپرفرینجنس به مقدار زیاد در خاک ، مواد در حال فساد، آب و اکثر مکان ها پیدا میشود.این باکتری با تولید اندوسپورم ، میتواند زمان زیادی در محیطهای آلوده خاصیت بیماریزای خود را حفظ کند.
آنتریک نکروتیک در واقع مسمومیت رودهای یا آنتروتوکسمی است که توسط سم های تولید شده از این باکتری ایجاد ممی شود. همه سویههای کلوستریدیوم دارای ژن تولیدکننده سم آلفا (toxin – α ) هستند و بعلاوه انواع آنزیمهای خارج سلولی و سموم دیگر نیز توسط سویههای مختلف ترشح میشوند.
آنتریت نکروتیک در گله طیور توسط تیپهای A و C کلوستریدیوم که به وجود آورنده سموم آلفا و بتا میباشند ایجاد میگردد. سایر عوارض نکروتیک رودهای در طیور نظیر گانگر گازدار توسط سویههای دیگر کلوستریدیومها ایجاد میگردد که سموم آلفاوتی را ترشح میکنند.
عوامل ایجاد کننده بیماری
با اینکه هنوز تمام دلایل تسریع کننده در رشد باکتری بیماری آنتریک نتروتیک به درستی شناخته نشده اما تعدادی از این عوامل که بیشتر مشاهده شده است به شرح ذیل میباشد:
۱ – وجودمقدار زیادی گندم ، جو و پودر ماهی در غذای طیور که با تغییر PH ، غلظت و یا حجم محتویات روده سبب رشد باکتری ، ترشح سموم و ایجاد بیماری میشود.
۲ – کیفیت نا مرغوب مواد اولیه مورد استفاده در تولید دان و پائین بودن قابلیت هضم پروتئین و اسیدهای آمینه موجود در خوراک
۳- وجود ترکیبات ضد تغذیهای در مواد اولیه یا دان.
۴- آلودگی مواد اولیه یا دان به مایکوتوکسینها یا سموم قارچی.
۵- ضایعات بوجود آمده در مخاط روده در اثر انواع آیمریاها
۶- مصرف بعضی مواد اولیه نظیر جو و غیره باعث افزایش ویسکوزیته محتویات روده میشود
۷- بوجود آمدن ضایعات در دیواره داخلی دستگاه گوارش ناشی از خوردن بستر.
۸- بیماریهای ویروسی در گله نظیر بیماری کم خونی عفونی ، گامبورو ، مارک و یا هرگونه عارضهای که سبب سرکوب ایمنی میشود.
9-تغییر دمای محیط پرورش از جمله تغییر حرارت و رطوبت
افزودنیهای با خاصیت جلوگیری از بروز آنتریت نکروتیک
از جله افزودنی هایی که در جیره غذایی طیور مورد استفاده قرار میگیر د آنزیم ها هستند که باعث میشوند مواد غذایی هم برای طیور هم برای میکروارگانیزمهای درون دستگاه گوارش قابل دسترستر باشند.
آنزیمهای مورد استفاده در جیره غذایی طیور انواع مختلفی دارد و باید با توجه به نوع فعالیت هر آنزیمی قبل از افزودن به جیره غذایی تمام جوانب را در نظر گرفت. آنزیمهای بتاگلوکان و زایلناز باعث شکسته شدن پلی ساکاریدهای غیر نشاستهای شده و باعث افزایش قابلیت دسترسی آنها برای طیور میشود.. علاوه بر آن، آنزیمهای ذکر شده با کاستن از ویسکوزیته محتویات روده، جلوگیری میکند از افزایش رشد غیر طبیعی کلوستریدیومپرفرینجنس و میتوانند از بین برنده بیماری آنتریک نکروتیک در طیور ، که دان آنها حاوی گندم و جو است باشد.استفاده از اسیدهای آلی در خوراک طیور نیز میتواند باتوجه به نوع فعالیت آنها، با جلوگیری از فعالیت بیوشیمیایی میکروبهای مضر یا با افزایش PH درون روده ، رشد باکتری کلوستریدیوم را کاهش دهد.
چگونگی تشخیص بیماری :
با اینکه بیماری آنتریک نکروتیک از بیماری های مهم از نظزر اقتصادی میباشد اما کمتر مورد توجه قرار میگیرید به طوی که حتی نوع خفیف این بیماری به طور دقیق و به درستی تشخیص داده نمیشود.
دامپزشکان با تجربه با کالبد گشایی ساده و پاره کردن دیواره نازک روده میتوانند باکتری را به راحتی شناسایی کنند و نیازی به امکانات پیشرفته آزمایشگاهی نیست .
از عوامل بیانگر بیماری در گله طیور میتوان اشاره کرد به
پرهای نا مرتب
کاهش اشتها
کاهش در رشد
وجود اسهال و خیس شدن بست
افزایش تلفات
درمان آنتریک تکروتیک :
برای درمان از داروهایى هم چون باستیراسین ، پنى سیلین ، اریترومایسین ، تترا سایکلین ، ویرجنا مایسین لینکومایسین، کلیستین و نئومایسین سولفات مى توان استفاده کرد.
این مقاله به کوشش گروه طیوران صنعت فاخته تولیدکننده انواع دستگاه جوجه کشی در ایران، تهیه و گردآوری شده است.