طبیعت خاص طیور به گونه ای است که به صورت دست جمعی در گله هایی متراکم پرورش داده میشوندو امکان درمان بیماری های طیور به صورت تک تک و رسیدگی به وضعیت هر کدام از افراد گله کاری سخت و زمانبر است و گاهی غیر ممکن. به همین علت در صورت شیوع بیماری و به ویژه مسری بودن بیماری امکان کنترل بسیار کم و افزایش مرگ و میر را در پی دارد.

با توجه به زیان ها و خسارات مالی در پی شیوع هر نوع بیماری ، پیشگیری از درمان گله امری مهم و اساسی میباشد به طوری که میتوان گفت نیمی از هزینه پرورش طیور اختصاص میابد به دارو های پیشگیری و درمان طیور.رعایت برخی نکات میتواند پرورشی اصولی و سالم با راندمان بالایی را در بر داشته باشد. در ابتدا باید جوجه هایی سالم خریداری شود.مکان پرورش عاری از هرنوع آلودگی باشد.نظافت و تمیز نگهداشتن محل پرورش طیور.خارج کردن لاشه طیور بیمار و پاکسازی از هر نوع ویروس و باکتری.واکسینه کردن طیور طبق برنامه زمان بندی شده در مورد هر بیماری .با توجه به تمامی این نکات استفاده از برخی دارو ها همچون آنتی بیوتیک ها اجنتناب ناپذیر است و برای نابودی بیماری و جلوگیری از پیشرفت بیماری باید از این نوع داروهای شیمیایی استفاده کرد.

لزوم استفاده از داروها

با گسترش صنعت مرغداری و رفت و آمد هی بی رویه و غیر اصولی به محیط پرورش طیور و نیز رعایت نکردن اصول بهداشتی از زمان هچری تا جوجه در آوری لازم است برای کنترل بیماری های موجود در گله و با هدف کمک به طیور بیمار سماه داران برای حفظ سرمایه خود از دارو های شیمیای استفاه کنند اما سوال اینجاست که چه مقدار دارو و در چه زمان هایی و به چه صورتی باید مصرف شود ؟ در جواب باید پاسخ داد که برنامه مشخص شده ای برای هر دارو پیاده سازی نشده است چرا که به نوع بیماری ، شدت بیماری ، وضعیت عمومی گله ، بیماریهای قبلی ، شرایط اپیدمیولوژیک ، مدیریت و تواناییهای علمی و عملی مرغدار بستگی دارد.به طور کلی مدیران صنعت پرورش باید در نظر داشته باشند که میزان مصرف دارو باید به اندازه ای باشد که پرنده بیمار بهبود کامل پیدا کند و استفاده از دارو تنها برای مقابله با عفونت کافی میباشد در صورتی که بیش از حد استفاده شود علاوه بر هزینه اضافی جهت تهیه دارو باعث تجمع دارو در بدن طیور میشود و همانند سم عمل کرده و اثرات جبران ناپذیری برای مصرف کنند دارد پرورش دهندگان طیور باید در مظر داشته باشند که فاصله زمانی بین قطع دارو وکشتار رعایت شود.

۳+۱ روش استفاده از دارو برای طیور

روش استفاده از دارو برای درمان طیور به صورت عمده از راه آب و غذا میباشد . تزریق و تجویز آئروسل نیز گاهی انجام میگیرد.

درمان با آب :

ساده ترین و آسانترین روش درمان میباشد بدین منظور دارو با آب حل میشود و به صورت محلول در می اید.این روش بسیار کار آمد و ساده میباشد و تمامی لوازم مورد نیاز محیاست.باید توجه داشته باشید که در آب و هوای معتدل میزان مصرف اب ۲.۵ برابر غذا میباشد و در تنتیجه دارو نسبتا سریع تر دریافت میشود.

درمان همراه غذا :

ابتدا باید بیماری تشخیص داده شود در صورتی که پرنده مبتلا به بیماری های گوارشی ،تب و بیماری های تنفسی شده است استفاده از داره هنره غذا راه حلی نامناسب است در این مرحله باید از آب آشامیدن برای درمان استفاده کرد که عطش پرنده کم شود و دارو زود تر به بدن برسد . اما گاهی داروهای غیر محلول همراه با غذا تجویز میشوند مشکل تجویز دارو به همراه نیاز به غلظت بالای دارو است آن هم به علت اختلالی است که مواد معدنی و آلی موجود درجیره غذایی در جذب دارو ایجاد میکند اما میتوان با سهولت مقدار مصرف دارو همراه غذا را تعیین کرد در صورتی که در روش حل دارو در آب امکان پذیر نمیباشد

درمان طیور به روش تزریق :

تأثیر گذار ترین روش و موفق ترین راه برای درمان بیماری های طیور تجویز تزریق دارو میباشد اما به دلیل زمانبر بودن و نیاز به گروه کمکی و وسایلی هم چون سرنگ،سوزن و … و بروز استرس در طیور این روش از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمیباشد

درمان توسط آئروسل :در حال حاضر روش آئروسل یا همان اسپری بسیار کم انجام میپذیرد به دلیل استنشاق دارو ها خطراتی را برای عامل دارد و اینکه آنتی بیوتیک به اندازه کافی به محل عفونت نمیرسد .

روش تجویز نیتروفورانها

برای درمان عفونتهای ناشی از سالمونلا تیفی موریوم، درمان تیفوئید طیور ناشی از سالمونلا گالیناروم ، پلوروم و همچنین کلی باسیلوز

روش تجویز به همراه آب و غذا میباشد ولی به دلیل حل نشدن در آب بیشتر با غذا به میزان ۰۴/۰ در صدر در غذا تجویز میشود.

زمان قطع کردن دارو تا ارسال طیور بهبود یافته به کشتارگاه ۵ روز میباشد.

برای پولت های گله مادر با سن بیشتر از ۱۴ هفته و مرغان تخم گذار نباید از نیتروفورانها استفاده کرد.

روش تجویز پنی سیلین ها

برای درمان هموفیلوس یا پاستورلوز از آموکسی سیلین و برای درمان عفونتهای ناشی از کلستریدیاها نظیر تورم روده نکروتیک از پنی سیلین و آمپی سیلین استفاده میشود.

آمپی سیلین در پیشگیری ازسالمونلاز ودرمان کلی باسیلوز و در درمان عفونت پاستورلامولتی سیدای مقاوم به سولفانامیدها از تزریق عضلانی پنی سیلین استفاده میشود از ترکیب پنی سیلین با استرپتومایسین یا دی هیدرواسترپتومایسین به صورت عضلانی در درمان پاستورلوز با موفقیت استفاده شده است .

روش استفاده از پنی سیلینها در طیورهمراه با آب یا غذا و یا به صورت تزریقی میباشد.