کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها در پرورش طیور

امروزه با پیشرفت روز افزون جمعیت و نیاز بشر به مواد غذایی و پروتئین ها نیاز به پرورش طیور در وسعت زیاد است اگرچه راه کارهایی از قبیل ریشه کنی بیماری ها ، امنیت زیستی و استفاده از واکسن ها راهکار هایی مفید در جهت پیشگیری بیماری ها میباشد اما با توجه به تراکم زیاد طیور در محل پروش انتقال بیماری به سرعت انجام میشود از این رو استفاده نکردن از آنتی بیوتیک ها در پرورش طیور برای صاحبان این صنعت اصلا مقرون به صرفه نمیباشد.آنتی بیوتیک ها نیز سهم عظیمی در برنامه های پیشگیری از هجوم بیماری ها دارند.

سوال این است که با توجه به در معرض قرار گرفتن جوجه های گوشتی به بیماری های عفونی کشنده آیا میتوان منبع پروتئین ارزان قیمتی داشت ؟

ابزار های زیادی برای کاهش استفاده از آنتی بیوتیک ها در صنعت پرورش طیور وجود دارد اما هنوز وارد بازار فروش نشده است.

مقاومت آنتی بیوتیکی مسئله جدی دیگری است که با محدود کردن و استفاده بهتر از آنتی بیوتیک ها و آگاهی از فارماکوکنتیک داروها رفع خواهد شد.

مقدمه:

سالیان زیادی است که صنعت پرورش طیور نقش مهمی در تآمین نیاز های تغذیه ای بشر ایفا کرده است در چند دهه قبل برای تولید مرغ گوشتی به وزن ۲۵/۲ کیلو گرم ۹۱ روز زمان لازم بود در صورتی که با اصلاح نژاد و مکمل های غذایی  روش تغذیه ای مناسب و پیشگیری به موقع بیماری ها این زمان پرورش به ۴۱ روز کاهش یافته است . صنعتی شدن پرورش طیور ، باعث رشد بهتر در زمان کمتر ، کاهش استفاده از خوراک ، کاهش فضای پرورش را دربر داشته است اما همین کاهش فضا  باعث رشد بیشتر باکتری ها میشود و سبب انتقال با سرعت بیماری در بین گله  میگردد.با توجه به مسائل ذکر شده و اینکه انبوهی از عوامل عفونی در منطقه اندمیک هستند،پیشگیری از بروز چنین بیماری هایی باید در سنین پایین جوجه ها انجام گیرد. برای جلوگیری از بیماری کوکسیدیوز میتوان از ضد کوکسیدیوز در خوراک طیور استفاده کرد. برای پیشگیری از بیماری عفونی همچون انتریک نکروتیک باید از آنتی بیوتیک استفاده کرد . طی انجام آزمایشی بر روی جوجه های گوشتی ۳ روزه عمل واکسینه کردن علیه بیماری کوکسیدیوز صورت گرفت و در مدت دوره پرورش با یک جیره غذایی بدون دارو تغذیه شدند ، در این میان جوجه هایی که دارو از طریق خوراک دریافت نکرده بودند در ۱۰ روزگی آنتریک نکروتیک باعث مرگ و میر چشمگیری شد و پس از تجویز پنی سیلین مرگ و میر کاهش یافت پس با توجه به افزایش عوامل عفونی آنتروتیک استفاده از آنتی بیوتیک داخل آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هنگامی که از آنتی بیوتیک برای پیشگیری استفاده میشود دوز درمانی داروهای دیگر افزایش میابد و در هنگام بیمار شدن گله استفاده کردن از دوز های بالای آنتی بیوتیک سبب کاهش کیفیت گوشت و در نتیجه ضرر و خسارات مالی میشود.

راه های کاهش بیماری در پرندگان:

الف) ریشه کنی:

ابتدا باید بیماری هایی که انتقال عمودی دارن نابود شوند در سال های اخیر برنامه های دقیقی  برای ریشه کنی بیماری هایی هم چون سالمونلا گالیناروم(s.gallinarum)، پلوروم(s.pullorum)، مایکوپلاسما گالیسپتیکوم (m.gallisepticum)و سینوویه(m.synovia) و ملاگریدیس (m.meleagridis) در نظر گرفته شده استتمام طیور مشکوک به این نوع سالنونلاها باید از گله حذف شوند و این کار از سال ۱۹۹۷ میلادی آغاز شده است به همین سبب هیچ گونه گزارشی در رابطه با آلودگی انسان ناشی از آلودگی  تخم مرغ به سالمونلا انتریت دریافت نشده است

ب) پیشگیری:

از روش های زیادی میتئان جهت پیشگیری بیماری ها استفاده کرد یکی از روش های مهم  کاربردی سیستم all in_all out  میباشد بدین منظور که در یک بازه زمانی و در یک مکان گله پرورش میابد و در یک بازه زمانی و مشخص همه گله برای کشتار سالن پرورش را ترک میکنند و سالن خالی جهت پروش گله های بعدی تمیز و ضد عفونی میشود این امر آلودگی بار میکروبی را بسیار کاهش میدهد.از روش های دیگر تعویض به موقع آبخوری ها و دانخوری ها تمیز کردن آبخوری ها و استفاده از آب سالم ، استفاده از تهویه مناسب ، ایجاد امنیت زیستی ، و ایجاد بستری مناسب در پیشگیری بیماری ها بسیار مهم است .
جوجه ها در هنگام خارج شدن از تخم تنها تا ۲ هفته میتواندد از آنتی بادی های مادر و درون تخم در مقابل بیماری ها مقاومت کنند و بعد از آن میتوان از واکسن هایی برای بیماری هایی چون کوکسیدیوز و مارک استفاده کرد اما برخی بیماری ها مانند برونشیت چون پدیده نو ترکیبی دارند و دارای سروتیپ های  جدید هستند با واکسن  قابل پیشگیری نیستند و تنها میتوان مرگ و میر را کاهش داد.

د) آنتی بیوتیک:

اولین عفونت به سبب رطوبت در طی ساعت های اولیه پس از هچ میتواند عفونت بند ناف باشد اگر بند ناف به درستی بسته نشود و در پی آن با یک سطح الوده تماس برقرار کند عفونت بند ناف شکل میگیرد استفاده از آنتی بیوتیک ها در صنعت پرورش طیور برای پیشگیری از بیماری ها  بسیار کاربردی میباشد بسیاری از جوجه ها در قبل از رسیدن به ۳ هفتگی جنینی یک دوز آنتی بیوتیک تزریقی بنام  ceftiofur و جنتامایسین دریافت میکنند. در مدت رشد و پروش طیور از مقداری ضد کوکسیدیوز در خوراک طیور استفاده میشود که هم جنبه پیشگیرانه دارد و هم باعث ترغیب رشد در طیور میشود. آنتی بیوتیک virginamycin نیز ترغیب کننده رشد می باشد و در بعضی از مرغداری ها استفاده می شود.برای جلوگیری از انتریت نکروتیک نیز از آنتی بیوتیک استفاده می شود.
زمانی که در سالن پرورش شروع بیماری هایی با علائم گوارشی و تنفسی مشاهده شود  بلافاصله باید بدون اینکه به عامل بیماری توجه کرد از آنتی بیوتیک ها در آب و غذای طیور استفاده کرد تا همه گله ایمن شوند البته استفاده از آنتی بیوتیک ها به میزان آب مصرفی و خوراک بستگی دارد.

راه های کاهش مصرف آنتی بیوتیک:

مؤثرترین راه برای کاهش مصرف آنتی بیوتک ها فراهم کردن محیطی تمیز و عاری از هرگونه بار میکروبی میباشد ..این عمل با مواد شیمیایی و پروبیوتیک ها انجام میشود.
چند سالی است که برای کاهش باکتری های  E.coli  و سالمونلا در آب از مواد شیمیایی کاهش دهنده PH استفاده می کنند اما این محصولات قیمت زیادی دارند و فقط در مدت کوتاهی  تأثیر گذار هستند
روش دیگر اسپری کردن واکسن داخل آب میباشد که با عوامل باتوژن رقابت میکند.

راه سوم استفاده از مکمل های غذایی چون آنزیم ها ، اسید های ارگانیک و اولیگوساکاریدهای غیر قابل هضم می باشد به طور مثال اولیگوساکاریدهای خوراکی باعث میشود کبد جهت ترشح پروتئین متصل به مانوز تحریک شود و  به عوامل پاتوژن متصل می شود و سبب تحریک سیستم ایمنی میشود. در واقع اولیگوساکاریدها باید در یک دوز اندازه  و به صورت پیوسته در جیره وجود داشته باشند اما این برنامه  شامل هزینه های زیادی میباشد و هنوز کاملا مورد اطمینان واقع نشده است.

سلامت محیط های نگهداری  انبا غلات ، کشتارگاه ها ، هچری آ وسیله نقلیه انتقال طیور  بسیار حائز اهمیت است این نقاط از نقاط بحرانی بیماری زا  میباشد و در کاهش  و یا افزایش بار میکروبی بسیار تأثیر گذار است .