به طور کلی بهداشت تخم مرغ شامل دو مرحله میشود، مرحله ی اول: تمیز کردن تخم و مرحله ی دوم: ضدعفونی کردن تخم.

تمیز کردن تخم مرغ

تخم هایی که برای جوجه کشی انتخاب میکنید باید تمیز شده باشند. البته شست و شوی تخم ها کار اشتباهی است و برای تمیز کردن تخم مرغ ، باید از روش های خشک استفاده کنید. بد نیست بدونید، تخم پرندگان دارای منافذ باز است و تنفس در جنین از طریق همین منافذ صورت میگیرد، بنابراین باشستن تخم مرغ زمینه ی نفوذ میکروب ها به داخل تخم فراهم میشود بنابراین از شستن تخم ها جدا خوداری کنید و در صورت لزوم از آب ولرم حاوی مواد ضدعفونی کننده ، آهن و فاقد ید استفاده کنید. در نظر داشته باشید که علاوه بر تخم ها ، ماشین جوجه کشی نیز باید ضد عفونی شود.

بهداشت و ضدعفونی تخم مرغ های جوجه کشی

توجه دقیق به ضد عفونی این تخم مرغ ها موجب افزایش درصد جوجه در آوری و بالا رفتن کیفیت جوجه های تولیدی خواهد شد. نفوذ باکتری از پوسته ی تخم موجب تلفات اولیه و تضعیف جنین و افزایش جوجه های درجه ۲ و عفونت کیسه زرده و مرگ جنین در هفته اخر دوران جوجه کشی و همین طور افزایش تخم مرغ انفجاری و در نتیجه افزایش آلودگی بقیه تخم مرغ موجود در دستگاه جوجه کشی خواهد . محل هایی که می توانند موجب این آلودگی گردند و باید کنترل شوند عبارتند از پوشال لانه ها ، تسمه جمع آوری در لانه های اتوماتیک ، شانه های جمع آوری و نگاه داری تخم مرغ ، تخم مرغ های بستر، مه پپاش های سالن ، رطوبت ساز ها ، اتاق تخم مرغ و نگه داری تخم مرغ ، هواکش ها و تیغه های آن .

بهترین حالت و ایده آل ترین زمان برای ضدعفونی تخم مرغ ها ، بلافاصه پس از جمع آوری که هنوز گرم هستند می باشد وقتی تخم مرغ سرد شد محتویات آن منقبض شده و در نتیجه هر باکتری که روی پوسته باشد بلافاصه از طریق منافذ وارد تخم مرغ شده و موجب آلودگی می گردد تمیز کردن تخم مرغ های کثیف بوسیله سمباده، کارد، سیم های ظرف شویی هر چند اجرا می گردد ولی می تواند عامل ورود باکتری به درون تخم مرغ باشد و موجب آلودگی گردد یک تخم مرغ تمیز تخم مرغی است که هیچ وقت کثیف نشده باشد.

راه های زیادی برای ضدعفونی تخم مرغ وجود دارد هر کدام را انتخاب می کنید باید موارد زیر را در نظر بگیرید.

۱- قادر باشد حداقل ۹۰ درصد از باکتری ها را از بین ببرد

۲- برای جنین خطرناک نباشد

۳-برای افرادی که آن را اجرا می کنند زیان آور نباشد

۴- موجب خرابی کوتیکول نگردد

۵- پوسته تخم مرغ را مرطوبب نکند

۶- موجب افزایش درجه حرارت تخم مرغ نگردد

در صورتی که تخم مرغ های روی بستر به عنوان تخم مرغ قابل جوجه کشی مورد استفاده قرار می گیرد، بهتر است از تخم مرغ های تمیز جدا شوند و ترجیحا در لایه های پایینی ستر چیده شوند. تخم مرغ قابل جوجه کشی ایده آل ، تخم مرغی است که حفاظت فیزیکی و تغذیه جنین را به عهده گرفته و آن را در مقابل عفونت های باکتری یابی محافظت کند، در نهایت جنین را در یک شرایط مناسب درون پوسته نگه داری نماید.

دفعات جمع آوری تخم مرغ

جمع آوری تخم مرغ حداقل بایستی ۵ بار در روز انجام شود. لانه های تخم گذاری بایستی حداقل دو هفته قبل از تولید به آشیانه ها حمل شود تا مرغ ها به آن عادت کنند. بصورت معموتدریج ل ابتدا لانه ها را روی بستر قرار می دهند تا پس از آشنایی مرغ ها به تدریج بر روی پایه قرار گیرد . دقت شود که پوشال داخل لانه تخم گذاری مرتبا کنترل و تعویض شود تا از آلودگی تخم مرغ هاجلوگیری به عمل آید . برای هر ۴ مرغ یک دریچه در نظر گرفته می شود. طول و عرض دریچه ۳۰ و عمق آن ۳۸ سانتی متر و ارتفاع لانه تخم گذاری از روی بستر تا ردیف پایین لانه می بایست ۵۰ سانتی متر باشد. باید دقت کرد که در آشیانه ها از یک نوع لانه استفاده شود و از قرار دادن آن در کوران هوا جلوگیری شود.

طریقه ضد عفونی تخم مرغ های قابل جوجه کشی

اولین ضدعفونی یا در واقع دود دادن با گاز فرمالدئید، بلافاصله پس از جمع آوری بایستی صورت گیرد. دومین ضد عفونی قبل از چیدن تخم مرغ در داخل ماشین های جوجه کشی انجام می شود. به دو نکته زیر توجه نمائید:

۱- در ۹۶ ساعت اول دوره جنینی دود دادن باعث از بین رفتن جنین خواهد شد

۲- زمان دود دادن نبایستی از ۳۰ دقیقه تجاوز نماید

ارسال تخم مرغ های نطفه دار به کارخانه جوجه کشی

ارسال تخم مرغ های تمیز و سالم به جوجه کشی نقش به سزایی در بهداشت جوجه کشی و همچنین سلامت جوجه های تولیدی دارد. از همین رو مدیران مزارع مرغ مادر باید با بکار گیری روش های ساده و قابل اجرا ، تخم مرغ های قابل جوجه کشی را در بهترین شرایط به جوجه کشی ارسال نمایند . تخم مرغ های کثیف و معیوب باید در مزرعه مادر حذف شوند و به کارخانه جوجه کشی ارسال نگردند.

اولین مسئله ای که در این زمینه مطرح می گردد جلوگیری و یا به حداقل رساندن تولید تخم مرغ های کثیف (بستری) می باشد . برای این منظور مدیران مزارع مرغ مادر باید به این نکته توجه داشته باشند که در ابتدای دوره تولید(مخصوصا هفته اول تولید) بعد از نشان کردن گله ( تولید اولین تخم ) بر تعداد کارگر سالن و همچنین دفعات جمع آوری بیفزایند و تخم مرغ های بستری در اسرع وقت جمع آوری شوند تا عادت تخم گذاری در روی بستر از بین برود.

تخم مرغ های کثیف

تخم مرغ های خیلی کثیف که باید در اسرع وقت حذف و به خارج از مزرعه منتقل شوند . تخم مرغ های تک لک که باید قبل از ارسال به جوجه کشی تمیز شوند . تخم مرغ های بستری که باید بصورت جداگانه به جوجه کشی ارسال شوند و در ردیف های پایینی گاری ستر یده شوند . تخم مرغ های حذفی را ، در اقر اعمال مدیریت مطلوب می توان به حداقل رساند .

تخم مرغ های ارسالی به جوجه کشی باید نطفه دار و تمیز بوده تا نتایج خوبی از جوجه کشی حاصل شود. از آنجائیکه اولین مرحله از رشد جنینی در داخل بدن مرغ صورت می گیرد تخم مرغ های تولید شده باید در شرایط مناسب انتقال و انبار و جوجه کشی قرار گیرند. گله های والد باید بر اساس راهنمای ارائه شده جهت مدیریت گله پرورش یابند تا بهترین حالت نطفه داری و کیفیت تخم مرغ های جوجه کشی حاصل شود. در زمان ارسال تخم مرغ به کارخانه جوجه کشی باید مشخصات تخم مرغ نیز در برگه جداگانه ای به جوجه کشی ارسال گردد. تخم مرغ ها نیز برچسب داشته باشند و بصورت تفکیک شده زیر درجه بندی شده و به کارخانه جوجه کشی ارسال گردند.

-تخم مرهای تمیز

-تخم مرغ های تک لک

– تخم مرغ های دارای لکه خونی

شرایط نگه داری و حفظ بهداشت تخم مرغ های جوجه کشی

در بهداشت تخم مرغ این نکته را به خاطر داشته باشید که برای نگه داری تخم مرغ های نطفه دار نباید از یخچال استفاده کرد. تخم مرغ، دارای ماده غذایی و رطوبت لازم است . اگر در وضع نامناسب نگه داری شود، ماده غذایی آن فاسد می شود و جنین از بین می رود. زمان نگه داری تخم مرغ های جوجه کشی هم نباید از ۳ تا ۷ روز ، بیشتر شود.

چگونگی آلوده شدن تخم مرغ

۱) مرغ مادر تخم گذار مبتلا به عارضه اسهال باشد و یا مجرای خروج تخم، آلودگی داشته باشد.

۲)آلوده بودن آشیانه تخم گذاری و یا کثیفی تسمه نقاله

۳)آلودگی دست افراد، آلودگی شانه ها، کارتن ها و کامیون های حمل تخم مرغ

۴)ترکیدگی تخم مرغ ها در دستگاه های هچر. این آلودگی از طریق بند ناف به بدن جوجه منتقل می شود.

۵)موجوداتی از قبیل حشرات، جوندگان و پرندگان وحشی.

۶)نعییرات دامنه درجه حرارت محل نگه داری تخم مرغ، موجب تعرق پوسته تخم مرغ شده و به این ترتیب نفوذ میکروارگانیسم ها را به درون تخم مرغ، تسریع می می نماید.

راهکار هایی را برای جلوگیری از کثیف شدن تخم مرغ های قابل جوجه کشی

۱)تعویض مرتب بستر در آشیانه های تخم گذاری

۲)استفاده از سیستم اتوماتیک جمع آوری تخم مرغ

۳) جدا کردن مرغ هایی که بر روی بستر تخم گذاری می کنند

۴)جمع آوری مرتب تخم مرغ ها و حذف تخم مرغ های آلوده

استفاده از آنزیم هایی که با اجزاء موجود در جیره غذایی تناسب داشته باشند. به این تریتب از آغشته شدن تخم مرغ ها با مدفوع حیوان جلوگیری می شود.

باکتری هایی از قبیل سالمونلا ، ای کولای ، پزودوموناس ها و قارچ ها از جمله عوامل آلوده کنننده تخم مرغ می باشد.

باکتری های گرم مثبت عمدتا باعث آلودگی پوسته تخم مرغ می شوند، در حالی که باکتری ها گرم منفی، عامل فساد تخم مرغ هستند.