ساختار دستگاه گوارش در طیور بسیار ساده، سبک و کم حجم است اما میزان ترشّحات (اسید کلریدریک و آنزیم ها)، در دستگاه گوارش طیور نسبت به سایرحیوانات نیز بیش تر می باشد در فرایند تکامل، پرنده هایی که دستگاه گوارش ساده تری را داشتند، توانایی پرواز بیشتری را داشتند و از این طریق زنده ماندند.
ساختار دستگاه گوارش در طیور چگونه است

از این رو رژیم غذایی که به پرندگان اختصاص داده می شود باید از کیفیت بالا برخوردار باشد وبه سادگی قابل هضم باشد.

دستگاه گوارش هر حیوانی در تبدیل غذا به مواد مغذی مورد نیاز بدن برای رشد و تولید مثل اهمیت دارد. بدن حیوانات غذا را از طریق مکانیکی و شیمیایی تجزیه می کنند. در بسیاری از حیوانات، اقدام مکانیکی شامل جویدن است؛ با این حال، چون پرندگان دندان ندارند، بدن آنها از سایر اقدامات مکانیکی استفاده می کند.

فعالیت شیمیایی شامل انتشار آنزیم های گوارشی بنام آمیلاز و مایعات از قسمت های مختلف دستگاه گوارش است که باعث مرطوب شدن غذا و سهولت در هضم غذا میباشد با این فعالیت مواد مغذی جذب می شوند و در سراسر بدن طیور توزیع می شود.

اجزای سازنده دستگاه گوارش در طیور

دهان

دستگاه گوارش در طیور از دهان شروع می شود، طیور، در دهان خود لب و دندان ندارند و کام نرم نیز در طیور، وجود ندارد. دستگاه گواش شامل چندین اندام مهم است و از دهان شروع و به کلواک پایان می یابد.

دندان

پرندگان، با استفاده از منقار خود غذا می خورند. مواد غذایی برداشت شده توسط منقار به دهان وارد می شوند.پرندگان دندان ندارند، بنابراین نمی توانند غذا را بخورند. با این حال، دهان حاوی غددی است که بزاقی را ترشح می کند، که باعث می شود عمل خوردن غذا به سهولت انجام گیرد. همچنین بزاق حاوی آنزیم هایی مانند آمیلاز است که پروسه هضم را آغاز می کنند. مرغ از زبان خود که کوچک و نوک تیز است و دارای تیغه هایی در طرفین میباشد استفاده می کند تا غذا را به پشت دهان سوق دهد.

برای مشاهده ی دستگاه جوجه کشی فاخته میتوانید کلیک کنید.

مری

مری یک لوله ای دراز ، انعطاف پذیر و عضلانی است که از دهان تا پایین گردن امتداد می یابد و دهان را به بقیه دستگاه گوارش متصل می کند. مری غذا را از دهان به کیسه ای بنام چینه دان حمل می کند.

دیواره مری و چینه دان.از سه لایه تشکیل شده است

لایه سروزی

لایه عظلانی(طولی و حلقوی)

لایه مخاطی

وظیفه اصلی چینه دان.ذخیره غذاست. غذا در چینه دان ذخیره می شود تا زمانی که به سایر قسمت های دستگاه گوارش منتقل شود. هنگامی که چبنه دان خالی با تقریبا خالی است، سیگنال های گرسنگی را به مغز می فرستد تا طیور غذا بخورند. گرچه آنزیم های گوارشی که در دهان ترشح می کنند، فرایند هضم را آغاز می کنند، اما هضم بسیار کمی در چینه دان صورت میگیرد و باعث میشود تا غذا قبل از اینکه وارد معده شود، نرم شود.

معده

معده در طیور، شامل دو قسمت است:
الف) پیش معده Proventriculus (غدد لنفاوی)
ب) معده ماهیچه ای Gibbard (سنگدان)

پیش معده و وظیفۀ آن در طیور

ساختار پیش معده به گونه ای است که در سطح داخلی اش برجستگی هایی وجود دارد که همین برجستگی ها حاوی غغدی هستند که ترشحات خودرا به داخل پیش معده میریزند کار اصلی این ترشحات هضم پروتِین موجود در غذای طیور میباشد.

سنگدان

دیواره سنگدان بسیار ضخیم است . سنگدان، از یک طرف به پیش معده و از طرف دیگر به روده کوچک متّصل است. این اندام از دستگاه گوارش عملی شبیه به دندان را در طیور انجام میدهد و با کمک سنگریزه هایی که همراه دانه وارد معده میشوند عمل آسیاب کردن غذا را انجام میدهد غدد ترشحی در سنگدان وجود ندارد و عمل آسیاب کردن توسط دو جفت عضله قوی که نیروی زیادی تولید میکند انجام میشود . پس گاهی نیاز است مقداری سنگریزه در اختیار طیور قرار گیرد.

روده کوچک

روده کوچک جایی است که غذا هضم و جذب می شود. طول روده مرغ بالغ حدود ۵/۱ متر میباشد روده کوچک شامل قسمت های زیر است :

ـ دوازدهه DEUDENUM

دوازده اولین قسمت روده کوچک است که دو مجرای لوزه المعده ترشحات خود را به درون آن می ریزند .

ـ ژژنوم JEJENUM

ـ ایلئوم ILEUM

ـ روده های کور CECAE

بین روده کوچک و روده بزرگ دو زائده کور وجود دارد که به طول ۱۴ تا ۲۳ سانتیمتر میباشد و محل قرار گیری روده کور در دو طرف راست روده میباشد . برخی از آب باقی مانده در مواد هضم شده در اینجا دوباره جذب می شود. یکی دیگر از کارهای مهم تخمیر مواد باقی مانده درشت غذا است. در طی این تخمیر، چندین اسید چرب و همچنین ویتامینB، ریبوفلاوین، نیاسین، پانوتنیک اسید، پیریدوکسین، بیوتین، اسید فولیک تولید میشود.

روده بزرگ

روده بزرگ در واقع کوتاه تر از روده کوچک است. روده بزرگ جایی است که آخرین نفوذ آب در آن رخ می دهد. همانطور که در پستانداران، عملکرد اولیه روده بزرگ جذب آب و الکترولیت ها است.

کلواک

آخرین قسمت از دستگاه گوارش در طیور کلواک می باشد.این قسمت از دستگاه گوارش به عنوان حفره مشترک بین دستگاه تولید مثل.دفع ادرار و مدفوع می باشد و بعد از راست روده (رکتوم) قرار دارد.

درکلواک زباله های گوارشی(مدفوع) با زباله های سیستم ادراری قبل از دفع شدن به خارج از بدن ترکیب می شوند کلواک شکلی شبیه به شیپور دارد و دارای دو قسمت گوارشی که به راست روده متصل است (محل تجمع مدفوع ) و ادراری – تناسلی می باشد.

درناحیه انتهایی کلواک اسفنگتر مقعد قرار دارد که در تمام وقتها بجز در مواقعی که دفع مدفوع صورت میگیرد بسته میباشد یعنی در زمان جفت گیری و تخمگذاری.بسته می باشد.