به هنگام طراحی واحد جوجه کشی ، به عوامل متعددی مثل: هزینه ی ساخت، لوازم مورد نیاز، مکان مناسب و بسیاری مسائل دیگر باید تجه داشت

مهمترین عامل در یک واحد جوجه کشی، مسیر ورود تخمها و سپس خروج محصول(جوجه های به عمل آمده) میباشد.

مسیر و حرکت تخم  و جوجه تولید شده:

در واقع تخم باید از یک طرف ساختمان وارد شده و جوجه های تولید شده از طرف دیگر ساختمان خارج شوند. تخم های خوابانده نشده به هیچ وجه نباید در هیچ کدام از مراحل جوجه کشی با جوجه ها و با ضایعات حاصل از جوجه درآوری تماس پیدا کنند.

وسیله ی نقلیه ی حامل تخم باید بتواند به راحتی به محل به محل بارگیری تخم ها که مستقیما به داخل محوطه ی تحویل تخم در جوجه کشی باز میشود و در ضمن محل بازرسی نهایی تخمها نیز باشد نزدیک گردند.

پس از ورود و تمیز کردن تخم ها در جوجه کشی، گاری های حامل تخم باید برای گاز دادن تخم ها به اتاق ویژه گاز برده شوند. این اتاق باید دارای دو در باشد. یکی از آن درها به محوطه ی حمل تخم و دیگری به راهرویی که به سالن نگهداری تخم متصل میشود باز میگردد. تخم ها پس از اینکه گازدیده شدند، از اتاق خارج شده به سمت اتاق نگهداری برده میشوند. پس از سپری شدن مدت زمان تعیین شده، تخم ها وارد دستگاه ستر میشوند و دوره ی انکوباسیون خود را طی میکنند.

در صورتی که دفعات جوجه آوری بیش از یک بار در هفته باشد بهتر است بیششتر از یک اتاق هچر در نظر گرفته شود. پس از پایان مرحله انکوباسیون و بعد از انتقال تخم ها به دستگاه هچر، گاری ها و شانه های ستر را به اتاق شستشویی که مخصوص این کار میباشد، انتقال داده و پس از شست و شو به محوطه ی انتقال انتقال تخم جهت استفاده مجدد و خواباندن تخم های جدید برده میشوند.

خروج جوجه ها

پس از خروج جوجه ها از تخم بایدگاری های موجود در دستگاه جوجه کشی هچر را خارج کرده، به اتاق تخلیه برد و سپس جوجه ها را از درون سبدهای هچر بیرون آورد و در درون ظروف مخصوص که جهت حمل آنها به اتاق آماده سازی در نظر گرفته شده است قرار داد. باید سبدهای هچر را که خالی شده اند جهت شست و شو و ضدعفونی کردن به اتاق شستشو فرستاد و قبل از مصرف مجدد در مرحله ی انتقال به هچر بعدی، آنها را کاملا خشک کرد.

لذا با توجه به مراحل مختلف یاد شده حمل تخم ها و جوجه های تولیدی و همچنین تردد کارکنان جوجه کشی همواره میبایست از مناطقی که پاک و غیر آلوده تلقی میگردند به سمت مناطقی که آلوده و کثیف هستند یک طرفه باشد، البته در مواردی ناچاریم که خلاف مسیر یادشده جرکت کنیم و برای رفع این مشکل راهروهایی را میسازیم که دسترسی به مناطق یاد شده را آسان کند.

نکات مهم در ساخت واحد جوجه کشی:

۱-محل ساخت واحد جوجه کشی

معمولا واحدهای جوجه کشی از جوجه ی گوشتی را در نزدیکی مزارع پرورش مرغ مادر که تولید کننده ی تخم مرغ هستند، میسازند.

اما واحدهای جوجه کشی مزارع کبک، بلدرچین، قرقاول، مرغ بومی و …در خود مزارع پروری میباشند.

در هنگام تعیین محل ساخت باید به ارتفاع منطقه و یا ناحیه موردنظر، توجه داشت.

تحقیقات نشان داده که واحدهای پرورشی که در ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر ساخته میشوند معمولا در هنگام هچ، با کاهش درصد جوجه درآوری مواجه میشود، بنابراین بهتر است مناطق با ارتفاع کمتر را برای ساخت یک واحد پرورشی در نظر گرفت، حتی اگر اندکی هم هزینه ها بالاتر برود، بازهم مساله ای نیست زیرا باز هم در مقایسه با کاهش درصد هچ نسبت به منطق مرتفع، به صرفه خواهد بود.

۲-اندازه و بزرگی واحد جوجه کشی

این نکته را درنظر داشته باشید که طراحی واحد پرورشی در ابعاد بزرگتر سبب صرفه جویی در نیروی کار مشیود، علاوه بر این در انجام برخی امور مثل نوربینی(کندلینگ)، انتقال به هچر، مراحل مختلف آماده سازی جوجه، شمارش و جعبه زنی جوجه ها(به دلیل بالا بودن تعداد جوجه ها) از دستگاههای اتوماتیک استفاده کرد.

در این صورت حجم کار کاهش میابد و در نهایت نیروی کار کمتری را نیاز خواهیم داشت.

در ضمن آینده نگر باشید، امکانات و شرایط لازم برای توسعه و رشد احتمالی جوجه کشی را در مقاطع بعدی در نظر داشته باشید.

۳-ساختمان واحد جوجه کشی

برپا کردن ساختمان جوجه کشی مستلزم هزینه هایی است که باید به آنها توجه نمود.

به طور کلی ۲ مقوله ی اصلی(ساختمان جوجه کشی و وسایل و دستگاههای موردنیاز جوجه کشی) ۸۰درصد هزینه های ساخت یک واحد جوجه کشی را به خود اختصاص میدهند.

برای طراحی یک ساختمان جوجه کشی خوب، باید ویژگی های زیر را در نظر داشت.

• قابلیت و توانایی توسعه و بزرگسازی
• ساخت دیوارها و کف مقاوم و با دوام
• ساخت مجاری فاضلاب و زهکشی مناسب و کافی در جوجه کشی
• سیستم تهویه با فشار مثبت
• ساخت واحد جوجه کشی به نحوی که حداقل ۲۰ سال عمر مفید داشته باشد.
• در نظر گرفتن مسیری مناسب جهت حرکت تخم و جوجه در داخل جوجه کشی

در زیر قسمت های مهم واحد جوجه کشی بر حسب رعایت معیارها و نیازهای مربوط به هر قسمت به ترتیب نام برده میشوند.

۳-۱ اتاق دریافت تخم

۳-۲ اتاق گاز

۳-۳ اتاق نگهداری تخم(سردخانه)

۳-۴ سالن ستر

۳-۵ قسمت انتقال به هچر

۳-۶ سالن هچر

۳-۷ اتاق تخلیه و نگهداری جوجه

۳-۸ اتاق شست و شو

۳-۹ اتاق نگهداری جوجه

۳-۱۰ اتاق تاسیسات

در تصویر زیر، پلان یک واحد جوجه کشی را شماهده مینمایید.

۴-تجهیزات واحد جوجه کشی

انتخاب و خرید تجهیزات مورد نیاز واحد جوجه کشی از قبیل: دستگاههای جوجه کشی و یا سایر امکانات، کار تقریبه پیچیده ای است و نیاز به تجربه دارد.

برخی از دستگاهها هزینه های زیادتری را در رابطه با نیروی کار و مصرف انرژی تحمیل مینمایند و از آنجایی که هزینه های مربوط به نیروی کار و مصرف انرزی در حدود ۶۰درصد هزینه های جوجه کشی را شامل میشود، اهمیت انتخاب نوع دستگاه،بر ما روشن میشود.

در انتخاب دستگاه جوجه کشی حتما شرایط آب و هوایی منطقه را درنظر داشته باشید

دستگاههایی که در مناطق مرتفع(ارتفاعات بیش از ۱۵۰۰ متر) نصب میشوند، باید مجهز به سیستم تولید کننده رطوبت باشند تا بتوانند در دوره ی ستر هوای وارد شده به دستگاه را مرطوب کنند.

۵-سیستم تهویه واحد جوجه کشی

تهویه ی یک واحد جوجه کشی موضوع مهمی است که هرگز نباید از آن فافل شد.

به کار گیری سیستم تهویه در واحد جوجه کشی بر دو اصل استوار است: اصل اول: تامین اکسیژن مورد نیازجنین های داخل تخم در دستگاه جوجه کشی و همچنین دفع گازهای زیان آور تولید شده توسط آنها

اصل دوم: برقراری جریان هوایی با فشار مثبت که مسیر حرکت آن از محل نگهداری تخم ها به سمت اتاق تحویل جوجه باشد و مانع از برگشت آلودگی که منشأ آن در دوره ی هچر است، به قسمت های ابتدایی جوجه کشی گردد

جریان هوای ورودی میبایست از صافی بگذرد و در فصول مختلف، برحسب گرم یا سرد بودن هوا، دمای آن کنترل شود. گذراندن هوای ورودی به جوجه کشی از صافی در رابطه با کنترل عفونت های قارچی مانند آسپرژیلوس میتواند مانع از ورود هاگ های این قارچ به داخل جوجه کشی شود.

جریان هوا در طول مسیر جوجه کشی بهتر است از مجاری مخصوصی که از جنس pvc و یا استیل هستند انجام شود تا قابلیت پاکسازی در طی مدت زمان معینی را داشته باشد.

۶-سیستم زنگ خطر و مولد برق اضطراری

تمام واحدهای جوجه کشی باید دارای مولد برق اظطراری باشند تادر هنگام قطع برق، لطمه ای به فعالیت واحد، وارد نشود.

مجود سیستم زنگ خطر که در مواقع قطع برق یا بروز مشکلات فنی به صدا در بیاید در واحد جوجه کشی، ضروری است. وجود این سیستم باعث حضور سریع عوامل و کارکنان و رفع مشکل، میگردد.

تمام دستاههای جوجه کشی باید دارای سیستم های هشداردهنده باشند تا در هنگام افزایش یا کاهش درجه حرارت، به موقع به هشدار دهد.

تصویر زیر یک واحد جوجه کشی را نشان میدهد.