در هر کسب و کاری اصطلاحات رایج و مرسومی وجود دارد که هرکسی وارد آن کسب و کار میشود باید به آنها اشراف داشته باشد. در صنعت جوجه کشی هم به همین منوال است و بهتر است کسی که وارد این حرفه میشود و یا قصد پرورش طیور را دارد با این اصطلاحات آشنایی داشته باشد. در این مقاله تلاش شده است که تمام اصطلاحات رایج در جوجه کشی را توضیح دهیم.

انتظار میرود که شما با خواندن این مقاله بتوانید آگاهی بسیار زیادی در حوزه ی این کسب و کار پیدا کنید.

جوجه کشی

به سلسله عملیاتی که در طی آن تخم نطفه دار، در شرایط خاص تبدیل به جوجه میشود جوجه کشی (Incubation) میگویند. عمل جوجه کشی را میتوان به صورت طبیعی و یا مصنوعی انجام داد.

جوجه کشی طبیعی

در جوجه کشی طبیعی، پرنده ی مادر، روی تخم ها میخوابد و عمل جوجه کشی را انجام میدهد. زمانی پرنده روی تخم ها میخوابد که به اصطلاح کرچ شده باشد.

کرچ

کرچ شدن (Broodiness) یا کرک شدن به حالتی از مرغ گفته می‌شود که در طی آن مرغ آماده ی خوابیدن بر روی تخم و درآوردن جوجه می‌شود. کرچی در مرغ را میتوان از صدای مخصوصی که از خود تولید میکنند، متوجه شد. در طول جوجه کشی پرنده ی کرچ روی تخم ها میخوابد و فقط برای خوردن و آشامیدن و دفع فضولات از جای خود بلند میشود.

جوجه کشی مصنوعی

جوجه کشی مصنوعی به عملیاتی گفته میشود که به جای مرغ کرچ از ماشین جوجه کشی برای عمل جوجه گیری استفاده شود.

دستگاه جوجه کشی

دستگاه جوجه کشی، ماشین جوجه کشی و یا همان Incubator به وسیله ای گفته میشود که میتوان با آن عمل جوجه کشی از پرندگان و یا حتی سایر جانداران تخم گذار مانند خزندگان را انجام داد.

کالیبراسیون

همانطور که میدانید، تمام سنسورهایی که مقداری را برمیگردانند، ممکن است از حالت کالیبره خارج شوند و با توجه به اینکه دستگاه های جوجه کشی از سنسور دما و رطوبت استفاده میکنند، بنابراین به دلایل ناشناخته ای از حالت کالیبره خارج میشوند و این موضوع کارایی و راندمان دستگاه جوجه کشی را به طرز چشمگیری پایین می آورد.

اگه بخوام به زبون ساده براتون بگم کالیبراسیون دستگاه جوجه کشی به این معناست که به کمک یک دماسنج رطوبت سنج دقیق، درصدخطای سنسور مربوطه را پیدا کرده و به کمک منوی کالیبراسیون دستگاه جوجه کشی این مشکل را رفع نمود. در نظر داشته باشید که برخی از دستگاه های جوجه کشی موجود در بازار، منوی کالیبراسیون ندارند و وقتی از حالت کالیبره خارج میشوند به سختی میتوان این مشکل را رفع کرد.

سیرکولاسیون هوا

سیرکولاسیون در لغت به معنای گردش و جریان میباشد، سیرکولاسیون هوا در دستگاه جوجه کشی به معنای گردش هوا میباشد، گردش هوا یک پارامتر مهم در دستگاه جوجه کشی است و توسط فن سیرکولاسیون انجام میشود.

اگر یک دستگاه جوجه کشی، سیرکولاسیون خوبی نداشته باشد راندمان خوبی هم نخواهد داشت، زیرا اختلاف دمای بین طبقات رخ خواهد داد و این موضوع باعث میشود که درصد جوجه درآوری در برخی طبقات به طور چشمگیری کاهش پیدا کند و یا جوجه ها با اختلاف زمانی زیادی متولد شود و یا جوجه های بی کیفیتی متولد شوند.

هم دمایی

زمانی که در یک دستگاه جوجه کشی، گردش هوا به خوبی صورت بگیرد، دمای تمام طبقات دستگاه با هم یکی میشود و به اصطلاح به هم دمایی رسیده است. این موضوع باعث افزایش راندمان جوجه درآوری و کیفیت جوجه های متولد شده میشود.

متاسفانه برخی از تولید کننده های دستگاه جوجه کشی در ایران اصلا این موضوع را به خوبی درک نکرده اند و اختلاف دمای بین طبقات دستگاهشان به شدت زیاد و غیر استاندارد است. عدم وجود اختلاف دما در دستگاه جوجه کشی یک موضوع امیدوار کننده است

دوره ی جوجه کشی

به مدت زمانی که در طول آن تخم نطفه دار تبدیل به پرنده میشود، دوره ی جوجه کشی میگویند. دوره ی جوجه کشی به دو دوره ی ستر و هچر تقسیم میشود.

دوره ی ستر

دوره ی ستر را میتوان مهمترین دوره ی جوجه کشی دانست، زیرا مراحل رشد جنین داخل تخم در دوره ی ستر انجام میگیرد. طول دوره ی ستر در پرندگان متفاوت است و تخم در طول دوره ی ستر نیاز به دما، رطوبت، اکسیژن و چرخش دارد.

عدم دقت در هرکدام از پارامترهایی که گفته شد میتواند جان جنین را به خطر بیندازد.

دوره ی هچر

دوره ی هچر ، مرحله ی پایانی جوجه کشی است، رشد پرنده در دوره ی ستر تکمیل شده و در طول دوره ی هچر، که معمولا برای اکثر پرندگان 3 روز به طول می انجامد، پرنده شروع به نوک زدن و سعی در شکستن تخم و بیرون آمدن دارد.

در دوره ی هچر ، پرنده نیازی به چرخش ندارد اما به رطوبت بیشتری نسبت به دوره ی ستر نیاز دارد، زیرا این رطوبت باعث میشود که پوسته ی تخم نرم شود و پرنده به آسانی از داخل تخم بیرون آید.

تخم نطفه دار

تخم نطفه دار به آن تخمی گفته میشود که دارای نطفه بوده و در طول جوجه کشی به جوجه تبدیل خواهد شد. توجه کنید که تخم های بدون نطفه تحت هیچ شرایطی تبدیل به جوجه نمیشوند، برای دستیابی به تخم نطفه دار، وجود پرنده ی نر در گله الزامی است، نسبت نر به ماده در انواع طیور متفاوت است،

تشخیص تخم نطفه دار از تخم بدون نطفه، در همان ابتدا، کار غیر ممکنی است، برای تشخیص تخم های بدون نطفه باید پس از گذشت چند روز از جوجه کشی، به کمک نوربینی، آنها را تشخیص داد.

نوربینی یا کندلینگ

نوربینی (candling)، به عملی گفته میشود که در طی آن و در خلال فرآیند جوجه کشی، از روند طبیعی و صحیح رشد جنین داخل تخم میتوان اطمینان حاصل کرد. این عمل به کمک نور و در فضایی نیمه تاریک انجام میشود. این عمل به وسیله ی دستگاهی به نام نطفه سنج انجام میشود.

نطفه سنج

نطفه سنج ابزاری شبیه به یک چراغ قوه است که به کمک آن میتوان عمل کندلینگ را انجام داد. برای انجام عمل نوربینی شما میتوانید از چراغ قوه ی گوشی هم استفاده کنید، به شرط آن که پر نور باشد.

نیمچه

به پرندگان  نابالغ که هنوز شروع به تخمگذاری نکرده اند نیمچه میگویند.

کانی بالیزم

کانی بالیزم یک رفتار عصبی است و در طی آن پرنده ، سایر طیور را مورد آزار و نوک زدن قرار میدهد و بخشی از بدن طیور را میخورد.

پیش گرم

قبل از قرار دادن تخم ها در دستگاه جوجه کشی باید تخم ها به دمایی که پیش رو دارد، عادت کنند بنا براین آنها را در اتاقی با دمای  25 درجه قرار داد.