در جوجه کشی های تجاری برای رسیدن به بالاترین عملکرد بایستی روی درجه حرارت دستگاه فوکوس نموده زیرا که راز رسیدن به این عملکرد و حیاتی ترین فاکتور رشد جنینی همانا درجه حرارت است .
در طبیعت حرارت بدن مرغ مادر تامین کننده حرارت مورد نیاز جنین های جوجه برای فرایند انکوباسیون است . در خصوص درجه حرارت انکوباسیون چندین واژه وجود دارد که در زیر آورده می شود .

۱ – درجه حرارت جنین : درجه حرارت بدن جنین های درحال رشد را مشخص می کند .
۲ – درجه حرارت پوسته : درجه حرارت سطح پوسته تخم مرغ هارا بیان می کند .
۳ – درجه حرارت هوا : درجه حرارت هوای موجود در اطراف تخم مرغ هارا بیان می کند .
۴ – درجه حرارت انکوباتور : درجه حرارت تنظیمی دستگاه ستر را بیان می کند .

برای تولید جوجه ای سالم و با کیفیت بایستی اطلاعات کافی از فرایند انکوباسیون داشت زیرا که در فاز انکوباسیون سه مرحله بحرانی و مشخص وجود دارد .
۱ – فاز تمایز سلولی
۲ – فاز رشد
۳ – فاز هچ یا تفریخ

هریک از این فاز ها احتیاجات خاصی از نظر انکوباسیونی دارند . با گسترش نژاد های جدید و پیشرفت های ژنتیکی ، مشخص گردید که هر نژاد احتیاجات خاصی داشته تا اینکه به حداکثر عملکرد برسد . طراحی انکوباتور های امروزی با هدف تامین بهترین شرایط برای رشد و نمو جنینی است . جوجه کشی یکی از اجزای اصلی زنجیره تولید در صنعت مرغداری بوده که با استفاده از تخم مرغ ها ، جوجه ای سالم و با کیفیت و با عملکرد بالا تولید می کند . در فاز تمایز جنینی بافت های مختلف شکل گرفته و سپس در فاز رشد هرکدام به شکل نهایی آن اندام در می آیند .

فاز اول در بدن مرغ ها آغاز می شود و آن زمانی است که یک سلول اووسیت در طی تقسیمات متعدد به سی هزار سلول قبل از خوابانده شدن دردستگاه ستر ، می رسد . مرحله ای که جنین به سی هزار سلول می رسد اوائل گاسترولا بوده و جنین در قسمت بالای زرده شناور می شود . بعد از تخم گذاری ( تولید تخم مرغ ) درجه حرارت کاهش یافته و دمای آن به صورت کامل به زیر دمای صفر فیزیولوژیک ( ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد ) می رسد . در صورت افزایش دما شاهد ادامه رشد جنین خواهیم بود و نمو جنینی ادامه یافته و به سه مرحله متفاوت تقسیم می شود که هریک از این مراحل شرایط خاصی از نظر انکوباسیونی دارند . تمایز اندام ها در مراحل اول صورت گرفته و در مراحل پایانی رشد میزان متابولیسم جنینی افزایش یافته در نتیجه حرارت تولیدی زیاد می شود . برای رسیدن به یک رشد نرمال و طبیعی بایستی درجه حرارت پوسته تخم مرغ (EST ) دردامنه ۶/۳۷ تا ۹/۳۷ درجه سانتیگراد یا ۷/۹۹ تا ۲/۱۰۰ درجه فارنهایت در طول دو سوم اول انکوباسیون ( تا ۱۴ روزگی ) تنظیم شده و در روز های پایانی بایستی دما در حد ۸/۳۸ درجه سانتیگراد یا ۶/۱۰۰ تا ۸/۱۰۱ درجه فارنهایت در ستر تنظیم شود .

درفاز نمو یا تمایز جنینی ، گاسترولای اولیه شناور بوده و دارای ساختار سه لایه ای بوده و در طول ۳۶ ساعت اول می تواند ساختار قلب و سر را تشکیل دهد . باگذشت زمان سلول ها به بخش میانی مهاجرت کرده درحالی که سلول های گاسترولای اولیه لز یک طرف به طرف دیگر میروند . این مرحله از نظر دمایی و نوسانات درجه حرارت بسیار مهم است . در این مرحله تنها تمایز اندام صورت نگرفته زیرا که در آن برخی بافت های جنینی همانند آمنیون و کوریوآلانتوئیس تشکیل می شود که این بافت ها به ترتیب کار انتقال اکسیژن و مواد غذایی از زرده تخم مرغ به جنین را برعهده دارند . در این مرحله جنین در قسمت بالای تخم مرغ و نزدیک به پوسته تخم مرغ شناور می باشد .
در صورتی که درجه حرارت پوسته تخم مرغ یکسان و باحداقل نوسان باشد و در دامنه ۳۷-۳۸ درجه سانتی گراد یا ۶/۹۸ تا ۴/۱۰۰ درجه فارنهایت قرارگیرد تمایز مطلوب و هماهنگ صورت میگیرد .

دردرجه حرارت ۲۷ تا ۳۶ درجه سانتی گراد (۶/۸۰ تا ۸/۹۶ درجه فارنهایت ) تمایز بافتی به صورت ناخواسته و نامطلوب بوده که نتیجه آن تمایز رشد غیر طبیعی بوده و قدرت مقاومت جنین به درجه حرارت بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد در مدت طولانی کاهش می یابد . به طورکلی جنین نژاد های گوشتی در مقایسه با جنین نژاد های تخم گذار در فاز تمایز بسیار حساس تر می باشند در مرحله تمایز و قبل از بلوغ اندام های تشکیل شده تغییرات نسبتا اندکی در اندازه جنین دیده می شود . اگرچه سرعت جنینی در نیمه دوم انکوباسیون افزایش می یابد . رشد جنینی را می توان با افزایش حجم توده بدنی مشاهده نمود که آن در اثر رشد اندام ها می باشد

درفاز تمایز جنینی درجه حرارت می تواند در کند یا تند شدن رشد اندام ها اثر گذاشته و رشد قسمت راست و چپ سیستم اسکلتی و نیز ریه ها به صورت قرینه صورت می گیرد . جنین هایی که تحت تاثیر استرس گرمایی (۶/۳۹ درجه سانتی گراد یا ۳/۱۰۳ درجه فارنهایت ) یا تحت استرس سرمایی (۹/۳۶ درجه سانتی گراد یا ۴/۹۸ درجه فارنهایت ) برای یک دوره کوتاه شش ساعته و آن هم روزانه قرار گیرند نحوه رشد و رشد قرینه دستگاه ها تحت تاثیر قرار می گیرد .
تحت شرایط یا دامنه نرمال حرارتی ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی گراد هرگونه تغییر در درجه حرارت می تواند بر رشد و تمایز جنین اثر بگذارد . در فاز رشد دو دوره مشخص وجود دارد که پاسخ تمایز جنینی به واریانس یا تغییرات دمایی متفاوت است .
در فاز اول رشد که در جوجه ها از روز ۷ آغاز می شود سبب افزایش :
۱ – اندازه اندام ها
۲ – اندازه کل جنین
افزایش دما در این فاز سبب افزایش سرعت رشد و کاهش طول مدت انکوباسیون می شود . درحالی که دمای پایین باعث طولانی شدن طول انکوباسیون و کاهش میزان سرعت رشد می شود .
در فاز دوم رشد جنین ها که از روز ۱۷ آغاز می شود سرعت رشد کمتر شده زیرا دیگر بلوغ اندام ها و بافت ها تا این مرحله اتفاق افتاده است . به این دلیل گاهی به این فاز ، فاز بلوغ نیز گفته می شود . در اثر بلوغ اندام ها میزان ماده خشک افزایش و میزان آب اندام ها کاهش می یابد . در این فاز جنین به رشد کامل خود رسیده و رشد جنین کاهش می یابد و سرعت رشد رابطه معکوسی با درجه حرارت خواهد داشت .

مرحله رشد جنینی

در انکوباتور های تجاری همواره تعداد بسیار زیادی تخم مرغ در داخل دستگاه قرار می دهند که در مرحله یکسانی از رشد قرار دارند ، آغاز نمو آنها با پیش گرم شروع شده و با تامین دمای مناسب در دستگاه به رشد خود ادامه می دهند . در دستگاههایی که توسط شرکت پس ریفرم ساخته می شود دقت زیادی می شود که درجه حرارت پوسته تخم مرغ ها حداکثر ۱/۰ درجه سانتی گراد یا ۲/۰ درجه فارنهایت باهم متفاوت باشند . زیرا که جلوگیری از نوسان حرارت و حفظ شرایط یکسان دمایی سبب می شود که فاصله بین هچ جوجه ها کمتر شود .

با رشد جنین میزان متابولیسم افزایش یافته که این مسئله سبب افزایش حرارت تولیدی در ستر می شود . الگوی درجه حرارت پوسته به صورت افزایشی تا انتهای انکوباسیون پیش رفته است . به عنوان مثال درجه حرارت جنین برای تخم بوقلمون درستر های تک سنی تا ۴/۳۸ درجه سانتی گراد یا ۴/۱۰۱ درجه فارنهایت درروز ۲۳ افزایش یافته در حالی که درجه حرارت پوسته تخم مرغ در سطح پایین تر از آن یعنی ۳/۳۸ درجه سانتی گراد یا ۹/۱۰۰ درجه فارنهایت قرار دارد . درجه حرارت هوای اطراف تخم مرغ ها بین ۵/۳۷ تا ۸/۳۷ درجه سانتی گراد یا ۵/۹۹ تا ۴/۱۰۰ درجه فارنهایت می باشد ، به ای ن ترتیب حرارت تولیدی توسط تخم مرغ دفع خواهد شد .

معمولا تخم مرغ ها در انکوباتور ، حرارت دفعی خود را وارد هوای اطراف ساخته که درصورت نبودن سیستم خنک کننده میزان حرارت افزایش یافته و به صورت حرارت بالا ظاهر می شود . در ماشین های جدید از هوای خنک برای خنک کردن هوای اطراف تخم مرغ استفاده می شود . حفظ یکنواخت دمای پوسته سبب تولید جوجه هایی با کیفیت می شود و این مسئله زمانی حاصل میشود که تفاوت درجه حرارتی درهفته آخر در ستر ها بیش از ۲۵/۰ درجه سانتی گراد یل ۵/۰ درجه فارنهایت نباشد .
در آزمایشات انجام شده در شرکت پس ریفرم مشخص گردید که برای رسیدن به مطلوب ترین رشد جنینی درجه حرارت نقش مهمی داشته و تمام تنظیمات بایستی بر اساس درجه حرارت پوسته تخم مرغ صورت گیرد و همچنین طرحی دستگاه نیز بایستی بر این مبنا باشد . برای رسیدن به عملکردی مطلوب و کیفیت خوب جوجه ها ، دمای پوسته درحد ۶/۳۷ تا ۹/ ۳۷ درجه سانتی گراد (۷/۹۹ تا ۲/۱۰۰ درجه فارنهایت ) در طول دو سوم اول انکوباسیون و دمای ۱/۳۷ تا ۸/۳۸ درجه سانتی گراد (۶/۱۰۰ تا ۸/۱۰۱ درجه فارنهایت ) در روزهای پایانی ستر توصیه شده است . تنها تفاوت اندکی می توان بسته به نوع تخم مرغ در این دامنه اعمال نمود .

موثرترین درجه حرارت برای انکوباسیون و ستر ها برای تخم غاز ها ۸/۳۷ درجه سانتی گراد است . پاندور معتقد است بایستی تخم غاز ها در سردخانه دردمای زیر ۲۰ درجه سانتی گراد نگهداری شود .

اینم بخونید بد نیست:(حرارت بخش دوم)